Những dấu hiệu cảnh báo sớm bệnh thận bạn không nên bỏ qua

Bệnh thận là một trong những căn bệnh nguy hiểm có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Việc nhận biết các dấu hiệu cảnh báo sớm bệnh thận sẽ giúp bạn có biện pháp phòng ngừa hiệu quả, bảo vệ các chức năng và duy trì chất lượng cuộc sống tốt hơn.

Vai trò của thận 

Thận đóng vai trò quan trọng trong cơ thể với các chức năng chính sau:

Lọc máu và loại bỏ chất thải:

Thận giống như một “nhà máy lọc” thu nhỏ. Mỗi ngày, hệ thống máu sẽ đi qua thận để thực hiện việc lọc bỏ các chất cặn và bã thải, giữ lại protein và các tế bào máu cần thiết. Như vậy, các chất thải, dư thừa và chất độc hại sẽ được tách ra khỏi máu để tạo thành nước tiểu.

Duy trì cân bằng nước và điện giải: 

Thận duy trì cân bằng nước và điện giải bằng cách điều chỉnh quá trình lọc máu và tái hấp thu nước, muối khoáng theo nhu cầu của cơ thể. Khi cơ thể thiếu nước, thận giảm bài tiết nước bằng cách cô đặc nước tiểu, giữ lại nhiều nước hơn để duy trì cân bằng. Ngược lại, khi cơ thể thừa nước, thận tăng bài tiết nước tiểu để loại bỏ lượng nước dư thừa. 

Bên cạnh đó, thận điều chỉnh nồng độ các chất điện giải quan trọng như natri, kali, canxi và magie, giúp duy trì áp suất thẩm thấu, chức năng thần kinh và hoạt động cơ bắp. Thông qua các cơ chế này, thận đảm bảo môi trường nội môi ổn định, giúp cơ thể hoạt động hiệu quả.

Những dấu hiệu cảnh báo sớm bệnh thận: 

Phù nề:

Một trong những dấu hiệu phổ biến nhất của bệnh thận là tình trạng phù nề, đặc biệt ở mặt, tay, chân và mắt cá chân. Thận có nhiệm vụ lọc bỏ chất lỏng dư thừa ra khỏi cơ thể. Khi chức năng thận suy giảm, nước và muối bị giữ lại, gây ra hiện tượng sưng phù. 

Phù do bệnh thận thường xuất hiện vào buổi sáng, đặc biệt ở vùng quanh mắt, và có thể giảm dần trong ngày.

Tiểu bất thường

Người mắc bệnh thận có thể gặp các thay đổi trong thói quen tiểu tiện, bao gồm tiểu nhiều vào ban đêm (tiểu đêm), nước tiểu có bọt, nước tiểu sẫm màu hoặc có lẫn máu. 

Tiểu ít hoặc khó tiểu cũng là dấu hiệu cảnh báo thận không hoạt động bình thường. Những triệu chứng này có thể liên quan đến viêm thận, suy thận hoặc các bệnh lý tiết niệu khác.

Mệt mỏi và suy nhược

Thận có vai trò sản xuất erythropoietin, một hormone giúp cơ thể tạo hồng cầu. Khi chức năng thận suy giảm, cơ thể sản xuất ít hồng cầu hơn, dẫn đến thiếu máu. 

Thiếu máu khiến người bệnh cảm thấy mệt mỏi, suy nhược, hoa mắt, chóng mặt, thậm chí khó tập trung trong công việc và sinh hoạt hàng ngày.

Đau lưng hoặc đau vùng thận 

Cơn đau ở vùng lưng dưới, đặc biệt là ở một bên hoặc hai bên hông, có thể là dấu hiệu của bệnh thận. Đau âm ỉ có thể liên quan đến bệnh thận mãn tính, trong khi cơn đau dữ dội có thể là dấu hiệu của sỏi thận hoặc nhiễm trùng đường tiết niệu. Nếu cơn đau đi kèm với sốt, ớn lạnh hoặc buồn nôn, cần đi khám ngay để tránh biến chứng nghiêm trọng.

Huyết áp cao:

Thận đóng vai trò điều hòa huyết áp bằng cách kiểm soát lượng natri và nước trong cơ thể. Khi thận bị tổn thương, huyết áp có thể tăng cao do sự tích tụ muối và nước. Ngược lại, huyết áp cao cũng có thể làm tổn thương thận theo thời gian, tạo thành một vòng luẩn quẩn nguy hiểm. Do đó, những người bị cao huyết áp kéo dài nên kiểm tra chức năng thận định kỳ.

Ngứa da và khô da

Bệnh thận mãn tính có thể gây ra tình trạng ngứa và khô da do sự tích tụ độc tố trong máu và mất cân bằng khoáng chất. Khi thận không thể loại bỏ hoàn toàn các chất thải ra khỏi cơ thể, những độc tố này sẽ tích tụ dưới da, gây ngứa ngáy khó chịu. Tình trạng này thường trở nên nghiêm trọng hơn vào ban đêm và ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ của người bệnh.

Chán ăn, buồn nôn và nôn mửa

Khi chức năng thận suy giảm, các chất độc hại bị tích tụ trong máu, gây ra các triệu chứng như chán ăn, buồn nôn và nôn mửa. Người bệnh có thể cảm thấy đắng miệng, ăn không ngon và sút cân nhanh chóng. Nếu không điều trị kịp thời, cơ thể sẽ bị suy dinh dưỡng và yếu đi nhanh chóng.

Hơi thở có mùi amoniac

Khi thận không thể lọc bỏ urê hiệu quả, ure sẽ tích tụ trong máu và chuyển hóa thành amoniac trong nước bọt, gây ra mùi hôi đặc trưng trong hơi thở. Tình trạng này thường đi kèm với cảm giác có vị kim loại trong miệng, làm ảnh hưởng đến khẩu vị của người bệnh.

Chuột rút và co cơ

Bệnh thận có thể gây mất cân bằng điện giải, đặc biệt là sự thiếu hụt canxi và kali trong máu, dẫn đến tình trạng chuột rút, co cơ và tê bì chân tay. Những cơn co rút cơ có thể xảy ra thường xuyên, nhất là vào ban đêm, gây khó chịu và ảnh hưởng đến giấc ngủ.

Phương pháp chẩn đoán các bệnh về thận

Xét nghiệm nước tiểu

Xét nghiệm nước tiểu là phương pháp đơn giản và phổ biến để kiểm tra chức năng thận. Bác sĩ sẽ phân tích mẫu nước tiểu để tìm kiếm dấu hiệu bất thường như protein, máu, đường hoặc các chất khác có thể chỉ ra bệnh thận. 

Một số xét nghiệm cụ thể bao gồm xét nghiệm protein niệu, xét nghiệm tỷ trọng nước tiểu và xét nghiệm cặn nước tiểu. Nếu phát hiện có protein hoặc hồng cầu trong nước tiểu, có thể bệnh nhân đang mắc các bệnh như viêm cầu thận, suy thận hoặc nhiễm trùng đường tiết niệu.

Xét nghiệm máu

Xét nghiệm máu giúp đánh giá mức độ lọc của thận bằng cách đo nồng độ creatinin và ure trong máu. Hai chỉ số quan trọng thường được kiểm tra là mức creatinin huyết thanh và mức ure máu (BUN – Blood Urea Nitrogen). 

Dựa vào nồng độ creatinin, bác sĩ có thể tính toán mức lọc cầu thận (GFR – Glomerular Filtration Rate), từ đó đánh giá mức độ suy giảm chức năng thận. Xét nghiệm này đặc biệt quan trọng để chẩn đoán bệnh thận mạn tính và suy thận giai đoạn đầu.

Siêu âm thận

Siêu âm là phương pháp hình ảnh học giúp quan sát cấu trúc của thận và phát hiện các bất thường như sỏi thận, u nang thận hoặc kích thước thận bất thường. Đây là một kỹ thuật không xâm lấn, an toàn và có thể thực hiện nhiều lần để theo dõi tình trạng bệnh. 

Một số biện pháp phòng ngừa bệnh về thận

Uống đủ nước: 

Uống đủ nước hàng ngày giúp thận lọc sạch các chất thải và độc tố trong cơ thể. Khi cơ thể thiếu nước, thận sẽ phải làm việc quá sức để duy trì chức năng, dễ dẫn đến các vấn đề về thận như sỏi thận và suy thận. 

Để đảm bảo sức khỏe thận, bạn nên uống từ 1,5 đến 2 lít nước mỗi ngày, tùy thuộc vào thể trạng và hoạt động của cơ thể.

Chế độ ăn uống lành mạnh: 

Một chế độ ăn uống cân đối và đầy đủ dưỡng chất rất quan trọng để duy trì sức khỏe thận. Nên hạn chế ăn mặn và giảm lượng protein từ các nguồn động vật, vì ăn nhiều muối và protein có thể gây áp lực lên thận. Đồng thời, bổ sung nhiều rau quả, thực phẩm giàu chất xơ và vitamin sẽ giúp thận hoạt động hiệu quả.

Kiểm soát huyết áp: 

Huyết áp cao là một trong những nguyên nhân chính gây tổn thương thận. Do đó, việc kiểm soát huyết áp trong mức an toàn là rất quan trọng để bảo vệ thận. Nếu bạn có huyết áp cao, hãy duy trì việc kiểm tra thường xuyên và tuân thủ theo chỉ dẫn của bác sĩ về việc sử dụng thuốc và thay đổi lối sống để kiểm soát huyết áp.

Tập thể dục đều đặn: 

Việc duy trì một lối sống năng động với các bài tập thể dục đều đặn sẽ giúp cải thiện tuần hoàn máu và duy trì trọng lượng cơ thể ổn định, từ đó giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh lý ảnh hưởng đến thận, như bệnh tiểu đường và bệnh tim mạch. Bạn có thể tham gia các hoạt động như đi bộ, bơi lội, hoặc đạp xe để cải thiện sức khỏe tổng thể.

Kiểm tra sức khỏe định kỳ: 

Việc kiểm tra sức khỏe định kỳ, đặc biệt là xét nghiệm chức năng thận, là một biện pháp phòng ngừa quan trọng. Nếu phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường về thận, bạn có thể điều trị kịp thời và tránh được những biến chứng nguy hiểm. Các xét nghiệm như xét nghiệm nước tiểu và xét nghiệm máu sẽ giúp bác sĩ đánh giá tình trạng thận của bạn một cách chính xác.